Van The Second Mountain tot De meester en Margarita: 1 jaar Boekenclub!

door David Bom en Anouk Zwaan

Een jaar geleden alweer begonnen David en ik de boekenclub. Elke maand lezen we met een groepje een boek wat we daarna uitgebreid bespreken tijdens de boekenclubmeeting. Wat hadden we ervan verwacht en hoe pakte dat uit? Samen blikten we terug op het afgelopen jaar met Zoom-meetings, onverwacht veel nieuwe mensen leren kennen en lockdown-leestips.

David, wat verwachtte je van de boekenclub, toen we er vorig jaar december mee begonnen?

D: Ik had weinig verwachtingen eigenlijk. Ik was een beetje sceptisch: zouden mensen een boekenclub leuk vinden en zich ook echt gaan aanmelden? Ik had in elk geval niet verwacht dat het storm zou lopen.

A: Ik dacht ook dat het bij een klein groepje zou blijven. Dat is wel heel anders gegaan dan we hadden verwacht.

D: Ja, qua populariteit gaat het echt boven verwachtingen! Ik krijg elke week wel nieuwe aanmeldingen. Natuurlijk zijn er ook weer inactieve mensen, maar ik zag laatst dat we sinds het begin 46 aanmeldingen hebben gekregen!

A: Mensen sturen ook berichtjes met ‘ik wilde altijd al een boekenclub’ – dat vind ik echt heel leuk! Of ze sturen ‘dit is precies wat ik zoek!’

En je inhoudelijke verwachting van de boekenclub?

D: Het was eigenlijk Maartens voorstel, de boekenclub, om wat meer ruimte voor verdieping bij De Kwekerij te brengen. En dat leek me inderdaad best wel leuk, om daarmee aan de gang te gaan.
Bij een plek voor persoonlijke ontwikkeling, zoals De Kwekerij, komen best een hoop theorieën voorbij en die moeten dan ook gelijk toepasbaar zijn. Bij de boekenclub lees je eerst het boek en daarna nemen we de tijd om dat te bespreken, zonder dat het een doel heeft eigenlijk.

A: Ja, eens! En ik wilde ook graag iets opbouwen. Bij een bloeiklas komen steeds nieuwe mensen, het leek me leuk om mensen wat vaker terug te zien. En in die zin heeft het me ook verbaasd, want het is eigenlijk veel losser geworden. Mensen komen af en toe langs als het ze uitkomt. Maar ik merk ook dat dat helemaal geen probleem is. Doordat je allemaal hetzelfde boek hebt gelezen, heb je al een grote gemeenschappelijke deler.

D: Klopt, al had ik daar nooit bij stilgestaan. Je bent zoveel tijd bezig met al die bladzijdes lezen, dan heb je vanzelf al een aanknopingspunt. En er is ook wel wat continuïteit: sommige mensen komen wel al sinds het begin.

A: Ja, en daardoor ga je ook tijdens het lezen alvast denken ‘goh, ik ben benieuwd wat die-en-die hiervan vindt’. Je leert mensen eigenlijk op een heel andere manier kennen. Normaal gaat dat in het begin meer oppervlakkig en praat je meer over feiten. Bij de boekenclub is dat echt wel anders.

D: Je leert meer over hoe iemand leest en denkt. Ik vind dat bijvoorbeeld bij Margreet vaak grappig dat ze echt heel andere dingen uit een boek haalt dan ik. Of iets problematisch vindt, waar ik gewoon overheen had gelezen.
Een heel leuk moment vond ik de discussie naar aanleiding van Parable of the Sower (Octavia E. Butler). Dat pakte heel verrassend uit, mensen bleken heel andere meningen te hebben dan ik verwachtte.

A: Was dat ook je favoriete boekenclubbijeenkomst?

D: Hmm, ja het was wel een heel boeiende avond. Het was zeker mijn favoriete Zoom-boekenclub. Maar ik vond de avonden live wel leuker, zoals de avonden over De meeste mensen deugen (Rutger Bregman) en The Second Mountain (David Brooks). En natuurlijk Tussen de wereld en mij (Ta-Nehesi Coates).

A: Ja, ‘Tussen de wereld en mij’ was ook mijn favoriet. Het leuke aan de boekenclub vind ik dat het altijd verrast – zowel de boeken als de mensen – en bij deze had ik dat het meest. Van tevoren had ik me wel druk gemaakt: hoe gaat we dat aanpakken (het boek gaat over racisme in de VS), om een goed gesprek over dit boek te voeren? Maar het werd eigenlijk een heel mooie avond.

D: En welk boek vond je het leukst?

A: Nachttrein naar Lissabon (Pascal Mercier), dat wilde ik al een tijdje lezen, maar ik kwam er steeds niet doorheen. En door de boekenclub moest ik het wel uitlezen, en daar was ik heel blij mee, want het was een mooi verhaal. En Parable of the Sower, omdat het zo’n ander boek was dan ik normaal lees.

D: Eens met jou, en ook de laatste, De Meester en Margarita (Michail Boelgakov), vond ik een heel vet boek. Dat is misschien wel m’n favoriet. Het trok me echt mee in Boelgakovs gekke wereld, met duivels, vampiers en heksen. Dat had Parable of the Sower ook wel, maar deze nóg meer. Bizar en tegelijkertijd ook wel realistisch. En natuurlijk heel mooi geschreven.

D: Wat vond je het stomste boek?

A: Voor mij is dát juist De meester en Margarita. Ik kon me er niet zo goed in inleven, ik heb bijvoorbeeld ook moeite met fantasy. Je moet je dan eigenlijk mee laten trekken in die wereld, dat lukt me nooit zo goed. Ik vraag me dan steeds af ‘maar dit kán toch helemaal niet?’

D: Daar verschillen we dan erg in, ik vond de combinatie van surreëel en realistisch juist heel leuk. Verder vond ik de boekbesprekingen van The Second Mountain en De meeste mensen deugen heel leuk, maar vond de boeken zelf iets minder. Ik was een beetje teleurgesteld in de tweede helft van The Second Mountain – een beetje te moralistisch. En De meeste mensen deugen vond ik wel interessant, vanwege de wetenschappelijke benadering, maar daardoor ook irritant. Bij beide boeken voelde het een beetje alsof de schrijver jou wel eens even zou vertellen hoe het zit.

Hoe vind je het eigenlijk om de boekenclub te leiden?

A: Wel interessant, omdat het een rol is die ik voor mezelf niet zo snel kiezen, zo op de voorgrond. Van tevoren ben ik vaak wel nerveus, zou het wel goed gaan? Maar dat loopt eigenlijk altijd wel los en dan mag ik wel wat meer vertrouwen hebben in anderen. Dus het heeft me ook nog zelfinzicht gebracht.

D: Ja, dat is echt een ding, vooral via Zoom. Dan zijn mensen nog wat meer afwachtend – wie gaat er het woord nemen? Doordat we wat langer bezig zijn, gaat dat wel beter. Inmiddels weet ik ‘als we het over dit onderwerp gaan hebben, komt er wel een discussie op gang.’ Voor de toekomst lijkt het me wel nog leuk om wat feller de discussie aan te gaan.

A: Tenslotte, heb je nog een lockdown leestip?

D: Iemand, niemand en honderdduizend (Luigi Pirandello), echt een topboek. Heel erg leuk geschreven en ik vind het supergrappig hoe miniscule details een heel groot drama veroorzaken. De hoofdpersoon ontdekt dat zijn neus net iets anders staat dan hij dacht, en daardoor belandt hij in een identiteitscrisis. En het gaat ook over hoe slecht je jezelf als mens eigenlijk kunt kennen.

A: Dat ga ik in de kerstvakantie lezen! Een tijd geleden heb ik De Nix (Nathan Hill) gelezen, en dat boek is me echt bijgebleven. Grappig en ontroerend tegelijkertijd. En heel dik ook, dus daar ben je wel even mee zoet – maar zeker de moeite waard.

Hou je ook van lezen? En lijkt het je leuk om je leeservaringen te delen met anderen? Neem dan eens een kijkje bij onze boekenclub!