Leer van de bergen dat je geen bergen hoeft te verzetten

door Bram Kalkman

Het is de tijd van de laatste loodjes. De zomervakantie lonkt. Buigend over de laatste deadline, dwalen mijn gedachten af. Naar berglandschappen, watervallen, vuurtjes en stilte. Tot die stilte ruw verstoord wordt door getoeter in de straat. Het verkeer staat weer eens vast. Ik tel de dagen af. Wat is dat toch met die wil om te ontsnappen uit de stad?

Ik ben toch echt zelf in de stad gaan wonen. Heb er een bruisende studententijd gehad. En geniet er nog elke dag van dat mijn vrienden op niet meer dan tien minuten fietsafstand wonen. Toch droom ik af en toe weg. Ik lees De Acht Bergen van Paolo Cognetti en scroll door obscure Italiaanse vastgoedsites of ik niet ergens een verlaten hut in de bergen op de kop kan tikken. Het succes van Cognetti doet mij vermoeden dat ik niet de enige ben.

Op zich niks nieuws onder de zon. Sinds we tijdens de industriële revolutie massaal in steden zijn gaan wonen, waren er ook altijd romantische dromers van ongerepte landschappen, schrijft filosoof Alain de Botton in The Art of Travel. De negentiende-eeuwse Engelse dichter William Wordsworth was één van hen. Een nogal scherpe. Volgens Wordsworth hebben we de natuur nodig om de psychologische schade die het leven in de stad ons aandoet een beetje recht te zetten. Zoals verschillende personen verschillende kanten van ons oproepen, zo werkt dat ook met onze omgeving.

Een tikkeltje zwart-wit stelt de dichter dat stadsleven garant staat voor kwalijke emoties: angst, jaloezie, trots en een eindeloos verlangen naar nieuwe dingen. Flink zwartgallig, maar ook best herkenbaar. De natuur daarentegen brengt het beste in hem naar boven. En misschien wel in ons. Eiken stralen waardigheid uit, dennenbomen standvastigheid, meren kalmte en bloemen vreugde. Als we maar lang genoeg in hun buurt zijn, nemen we iets van die waarden over. Natuurlijk kun je ook woedend zijn aan de rand van een meer en chagrijnig tussen de bloemen, maar het is op z’n minst een stukje minder waarschijnlijk. 

Hoewel behoorlijk romantisch, herken ik wel iets van wat Wordsworth schrijft. En toch is de lieflijkheid waar hij het over heeft niet precies wat ik zoek. Die vind ik ook wel bij een racefiets-rondje door de polder. Wat mij aantrekt in de bergen, en net zo goed in de zee trouwens, is het grootse en het machtige. Alain de Botton noemt het ‘het sublieme’. In de stad ademt alles maakbaarheid, de bergen spotten daarmee. Ze staan er al eindeloos lang en blijven ook nog wel even. Bizar veel groter dan ik. Ik voel me klein. En gek genoeg is dat fijn. Een verademing om niet het middelpunt van het universum te zijn. Mijn alledaagse sores even in perspectief.

Bergen kun je niet verzetten. Gelukkig niet.