Handelen naar de aanname dat het goedkomt

Door Ruben Hoekstra

‘Maar wat kan je daarmee worden dan?’ In mijn studietijd heb ik die vraag vaak gehad. Ik heb Cultural Analysis gestudeerd aan de UvA en kan zelf al nauwelijks uitleggen wat dat betekent – laat staan dat ik kan verwachten dat anderen begrijpen wat ik ermee kan worden.

Ondanks dat ik de vraag begrijp, vond ik ‘m nooit zo interessant. Ik ben niet een geesteswetenschappelijke studie gaan doen omdat ik een goedbetaalde baan voor ogen had. Ik heb gestudeerd omdat ik het leuk vond na te denken, te discussiëren en te schrijven over onderwerpen die me aan het hart gaan.

Allemaal leuk en aardig, die idealistische praatjes over doen wat je leuk vindt. Er moet toch ook gewoon brood op de plank komen?

We leven in een maatschappij waarin ‘Wat kun je daarmee worden?’ een volkomen normale vraag is. Wie niet een meerjarenplan heeft en niet actief bezig is met het opbouwen van een cv, moet dat met overtuigende argumenten verantwoorden.

Gek genoeg heb ik me echter eigenlijk nooit echt zorgen gemaakt over of het wel goed met mij zou komen, of ik wel een baan zou kunnen vinden. Misschien was dat naïef en is het puur geluk dat ik vooralsnog niet werk- en lusteloos op de bank zit. Toch denk ik dat er iets anders aan de hand is.

Het is niet zo dat ik ‘bewijs’ heb dat het met mij wel goedkomt. Het gaat erom wat er gebeurt als ik ervan uitga dat het wel goedkomt met mij. Hier komt geen wetenschappelijk bewijs bij kijken. Het is een denkhouding die mij mooie ervaringen bezorgt. Hiermee wil ik dus niet zeggen dat deze theorie ‘klopt’, het gaat er juist om dat ik leef met de aanname dat-ie ‘klopt’.

Een voorbeeld. Als ik ervan uitga dat ik een leuke baan ga krijgen, ga ik me anders gedragen dan wanneer ik ervan uitga dat ik ‘m misschien niet krijg of, nog erger, dat ik ‘m waarschijnlijk niet krijg. In mijn geval betekent dat uitgangspunt dat ik met vertrouwen ergens naartoe ga. Niet omdat ik zeker weet dat dat me die baan gaat opleveren, maar omdat ik ervan uit wil gaan dat het allemaal wel goed komt. Daardoor ben ik zelf veel relaxter.

Met andere woorden: de verwachtingen die je hebt kunnen invloed hebben op je gedrag en je denken. Er is uitgebreid onderzoek gedaan naar de kracht van het placebo- en nocebo-effect, maar mijn punt is dat ik helemaal niet wil bewijzen dat A wellicht voor B zorgt. Ik wil wijzen op de schoonheid van de onzekerheid van de toekomst. Ik weet niet wat ik doe of waar ik ben over 2 jaar. Maar ik neem aan dat het wel goedkomt.