Waarom je je leven niet op orde wilt hebben

door Bram Kalkman

Op zoek naar Kweekperspectieven ga ik komende maanden duiken in de ideeën van mijn favoriete denker Peter Rollins. Als filosoof en psychoanalyticus komt hij met verassende inzichten op allerlei terreinen waar we als millennials tegenaan lopen. Een rode lijn is zijn verzet tegen het idee dat het volgende ding of de volgende prestatie ons compleet en gelukkig zal maken.

Ook bij de Kwekerij ligt deze gedachte op de loer. Dat we met de volgende workshop ons leven verder optimaliseren. En zo deel worden van de prestatiemaatschappij waartegen we ons hopen te verzetten. Alle reden dus om dieper in deze spanning te duiken. Let’s go.

De gedachte dat, als je dít gefixt hebt, je leven op orde is, houdt je chronisch ontevreden.

In ons leven lopen we vroeg of laat tegen obstakels aan. Situaties waar we ineens verrassend slecht mee om kunnen gaan. Waar we niet zo zijn als we misschien zouden willen. Volgens Peter Rollins is de meest logische reactie om zo snel mogelijk om je obstakel heen te willen rennen. Om daarna weer goed – of liever nog beter – te functioneren. Leuk voor de korte termijn, maar een kwestie van tijd voordat je volle bak tegen het volgende obstakel aanrent. Want er komt altijd een volgende. En daar zit het probleem. De gedachte dat, als je dít gefixt hebt, je leven op orde is, houdt je chronisch ontevreden.

Psychoanalyse probeert hier uit te breken. Niet dat je op de sofa moet, maar misschien zit er een behulpzaam perspectief in. Het idee is om je niet zo snel mogelijk van je symptomen af te helpen, maar te luisteren naar die symptomen. Waarom reageerde ik zo gepikeerd op dat telefoontje? Dat is niks voor mij… Waarom eindigen mijn relaties altijd hetzelfde? Waarom kan ik kritiek precies van die ene persoon niet hebben? En daar dan eens flink bij stilstaan. Graven. Zo verschuift de focus. De waarde zit niet in het moment dat je iets getackeld hebt en weer door kunt, maar in de struggle zélf.

De waarde zit niet in het moment dat je iets getackeld hebt en weer door kunt, maar in de struggle zélf.

De kunst is natuurlijk om hier een balans in te vinden. We kunnen niet eindeloos mijmeren over onze eigen vreemdheid. Maar daar af en toe bij stilstaan en daar de waarde van inzien kan ons helpen uit de chronische ontevredenheid van het idee dat je hierna je leven op orde zult hebben. Deze vreemde struggle is het leven. Veel levendiger dan je ideaalplaatje.

Welk obstakel ben jij overheen gesprongen en zou best nog wel wat meer aandacht verdienen?